Leerlingen hebben verschillende niveaus en onderwijsbehoeften. Het onderwijs wordt aangepast aan de verschillen tussen leerlingen.
Differentiatie is de wijze waarop leerkrachten met de verschillen tussen de leerlingen omgaan. Het doel is om alle leerlingen een bepaald niveau te laten behalen door te variëren in instructiewijze en instructietijd.
De eindtermen worden vooropgesteld als minimumdoelen.
Differentiatie in de klas:
Alle leerlingen doen mee aan de klassikale instructie. Daarna gaan de leerlingen de leerstof zelfstandig verwerken, zodat de leerkracht tijd heeft om de zwakke leerling verlengde instructie te geven. Voor de meer- en hoogbegaafde leerling is er verdiepingsleerstof. De klas wordt opgedeeld in drie niveaus: een minimumniveau, een basisniveau en een hoger niveau. De leerkracht is hierbij coach (begeleider) van het leerpoces van de leerlingen.
Differentiatievormen:
- naar instructie: Extra instructie geven aan een leerling die dat nodig heeft, de andere leerlingen gaan zelfstandig aan het werk.
- naar leerstof: Sommige leerlingen moeten niet alle opgaven maken.
- naar tempo/tijd: De leerlingen werken aan eigen tempo aan hun taken.
- naar doel: Voor sommige leerlingen worden de leerplandoelen aangepast (M-decreet)
- naar toetsing: Sommige leerlingen maken de eerste 10 vragen van een toets, andere leerlingen maken de volledige toets
Voor meer- en hoogbegaafde leerlingen maken we de leerstof compacter. Zij hebben namelijk minder tijd nodig om de leerstof te verwerken. We gebruiken de leertijd effectiever. De leerling wordt aangeleerd om zelfstandig naar de leerstof te kijken: wat kan ik al? wat moet ik nog leren? Op die manier leert de leerling verantwoordelijkheid te nemen over zijn eigen leerproces. Door compacter te werken, komt er tijd vrij, die gebruikt wordt voor verrijking. Bij verrijking gaat het niet om meer werk, maar om werk met meerwaarde. De grondregel als het gaat over verrijking is: De taak moet de leerling aanmoedigen om meer te willen leren, weten, ontdekken, bedenken en zelfs uitvinden.